Door onvoorziene omstandigheden komt de avond over ouderenzorg in Nijmegen helaas te vervallen.

In Memoriam dr. A.E.M. Janssen (1940-2024)

 

Deze zomer verloor Numaga een van de oudste leden van de vereniging, dr. A.E.M (Toon) Janssen. In zijn zelf tot in details geregisseerde afscheid (vervat in een document met de titel post meam mortem) moest de nadruk liggen op een klassieke uitvaartmis. Loftuitingen werden niet op prijs gesteld. Laster overigens evenmin. Toon beschouwde zichzelf voor alles als historicus, vaak aangevuld tot eenvoudig historicus.

 

En dat was Toon Janssen, een ijverige en nauwgezette wetenschapsbeoefenaar. Als persoonlijke noot voeg ik daaraan toe dat Toon ook een perfecte docent was. Ik beschouw het bij hem gevolgde derdejaars werkcollege over Edmund Burke’s Reflections on the Revolution in France als het moment dat ik besefte de juiste studiekeuze te hebben gemaakt. Zo’n historicus als Toon wilde ik ook worden.

 

Met het overlijden van Toon Janssen, gaat een gewetensvol en kritisch historicus verloren die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de historiografie van Opstand en Reformatie, en die vooral ook in de jaren na zijn afscheid van de universiteit zich in historicis alleszins verdienstelijk wist te maken. Dat hij daarnaast aan Numaga in vele opzichten een grote bijdrage heeft geleverd, stemt tot grote dankbaarheid.

 

Theo Engelen (met dank aan Hans Bots)

Een wat langer artikel in Nijmeegs Katern 2024/3 gaat over het
stadsgezicht van Nijmegen in de Stedenatlas van Braun en Hogenberg uit 1575. Deze en ook andere afbeeldingen uit de 16de en 17de eeuw werden gebruikt bij de interpretatie van de archeologische resten, die in 2015-2018 tijdens de opgraving van de locatie Museum De Bastei waren gevonden.
De Nijmeegse archeologen kwamen tot een verrassende ontdekking. Gestaafd door de opgravingen laat tenminste een deel van het
bekende stadsgezicht van Nijmegen, aan de voet van de Valkhofburcht, een meer dan 100 jaar ouder ‘gezicht’ van de stad zien dan werd aangenomen. Bij de uitgave van de Stedenatlas is dus een meer dan 100 jaar oudere, tot nu toe onbekende afbeelding gebruikt als voorbeeld voor de gravure.
Dat betekent bijvoorbeeld ook dat vóór de 15de-eeuwse ommuring van de ‘Nieuwstad’, ten oosten van het Valkhof, de oudere middeleeuwse stadsmuur anders heeft gelopen dan werd verondersteld.

Een tweede kort artikel is een ode aan de vele vierdaagseliederen en
-versjes die Nijmegen kent. Ook de oudere liederen worden tijdens de
wandeltochten nog steeds uit volle borst meegezongen. Het laatste lied van 2023 lijkt een hit te worden.

 

 

In de tweede aflevering van Nijmeegs Katern van 2024 staan wederom twee artikelen. Het eerste verhaalt over een bliksembezoek dat Willem V aan Nijmegen bracht in augustus 1766. In maart van dat jaar was hij als 18-jarige geïnstalleerd als piepjonge stadhouder en in de navolgende maanden bezocht hij diverse steden in de Republiek. De ontvangst in het ‘Oranjegezinde’ Nijmegen was feestelijk. Er was zelfs een aparte stoel met voetenbankje voor hem getimmerd. Aanleiding voor het artikel is de vondst van een door F. Coolen in 1766 getekende kaart, die door de auteurs werd ontdekt in het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC). Uit de kaart blijkt dat Willem als legerleider een inspectiebezoek bracht aan de regimenten op de ‘Mookerheide’, dat wil zeggen niet ver van het gehucht St. Anna, pal ten zuiden van Nijmegen.

Het tweede artikel is gewijd aan de ‘Stoom-Dakpannenfabriek Berg en Dal’. De hier geproduceerde Franse ‘Boulet’ dakpannen van de in 1879 opgerichte fabriek waren tot ver over de grens bekend en worden nog steeds bij ‘archeologische’ opgravingen in Nijmegen en omgeving gevonden. Men was trots op de fabriek en op het procedé, hetgeen blijkt uit de aandacht hiervoor in het bekende Amsterdamse dagblad Het Nieuws van den Dag. Ook toeristische wandelingen vanuit Hotel Groot Berg en Dal leidden langs het terrein. De fabriek, gelegen aan de voet van de toen Duitse Duivelsberg (tegenover de Holdeurn), ging in de crisisjaren van de 20ste eeuw failliet.