In opdracht van de stad Kleef onderzoekt historica Helga Ullrich-Scheyda de periode van het nationaalsocialisme in Kleef. Hiervoor heeft zij reeds in diverse Duitse archieven (Stadtarchiv, Kreisarchiv, Landesarchiv) tal van relevante bronnen geraadpleegd.

 

Het Kleefse stadsarchief (Stadtarchiv) bevond zich begin 20e eeuw op de zolder van het stadhuis en werd tot het einde van de Tweede Wereldoorlog door vrijwilligers beheerd. In 1925 verhuisde het archief naar een ruimte in de Spiegeltoren van de Schwanenburg. Kort voor de verwoesting van Kleef in oktober 1944 werden de oude archiefbestanden in een zoutmijn in Nedersaksen ondergebracht, waar ze het oorlogsgeweld overleefden.

 

Dit gold helaas niet voor de onderhanden zijnde administratie in het stadhuis van Kleef, d.w.z. akten en dossiers die voor het destijds actuele archiefwerk nodig waren. Bij het bombardement in 1944 werden niet alleen bestuursgebouwen verwoest, ook ging nagenoeg al het schriftelijk materiaal verloren. Veel historisch bronnenmateriaal met betrekking tot de recentere geschiedenis van de stad is dus niet meer beschikbaar. Juist ook voor onderzoek naar de tijd van het nationaalsocialisme in Kleef is dit een groot gemis.

 

Onderzoekster Ullrich-Scheyda en het stadarchief Kleef zijn dan ook zeer geïnteresseerd in elk soort materiaal met betrekking tot Kleef in de periode 1930-1949. Denk bijvoorbeeld aan foto’s, (oorlogs)dagboeken, brieven en andere correspondentie, documenten van verenigingen, krantenartikelen e.d. Het materiaal wordt door het archief in Kleef gedigitaliseerd en daarna teruggegeven. Men kan materiaal echter ook als schenking aan het archief afstaan. De schenker ontvangt desgewenst digitale kopieën en is aldus verzekerd van een verantwoorde opslag van het originele materiaal.

 

Het archief stelt elke vorm van medewerking zeer op prijs. Voor verdere informatie en het beschikbaar stellen van materiaal kunt u contact opnemen met mevrouw Katrin Bürgel (Stadtarchiv Kleve), tel. 0049 2821-84701, katrin.buergel@kleve.de.

 

 

 

 

Beste leden van Numaga,

 

Voor een geschiedenisproject na de zomer zijn we op zoek naar mensen met een hart voor de geschiedenis van Nijmegen. Naar mensen die graag meer willen weten over de geschiedenis van de benedenstad en naar de geschiedenis van de mensen die er wonen. We willen dat doen door bewoners van de benedenstad te interviewen. Mensen die er hun hele leven gewoond hebben. We willen weten hoe zij de veranderingen die er sinds de Tweede Wereldoorlog hebben plaatsgevonden ervaren hebben. De plannen van de gemeente. De afbraak en kaalslag. De gedwongen verhuizingen. De herbouw.

 

maquette Stichting Benedenstad

Door bewoners te interviewen voegen we ook hun verhaal toe aan de geschiedenis, die tot nu toe vooral gekleurd werd door het perspectief van de gemeente en haar ambtenaren.
De interviews worden opgenomen in de Verhalenbank van het Regionaal Archief Nijmegen.

 

Wij bieden een introductieavond interviewen / oral history aan op 14 september om 19:30 in het Regionaal Archief Nijmegen (Mariënburg 27). De uiteindelijke interviews vinden begin oktober plaats. Precieze datum in overleg met interviewer en geïnterviewde.

 

Lijkt je dit wat? Of heb je nog vragen? Neem dan contact op met de voorzitter van de Oral History werkgroep van Numaga,
Paul van der Flier via paulvanderflier@hotmail.com of 06-27581492.

Nederlands jongste heilige, Titus Brandsma, was tot in WOII censor van De Gelderlander. Samen met directeur Bodewes stond hij voor de taak zijn geweten te laten prevaleren boven de Duitse persbreidel. Louis van de Geijn laat zien hoe de twee mannen daarmee worstelden, wat Brandsma uiteindelijk met zijn leven moest betalen. Het tweede artikel gaat over de bouwwereld anno 1900, in het bijzonder over twee toonaangevende architecten in die periode. Niet Oscar Leeuw, maar P.G. Buskens is de architect van de Beekse villa, betoogt Willem Ruyters, wat hij met veel bouwkundige details probeert aan te tonen.

 

 

 

 

 

 

 

Huis van de Nijmeegse geschiedenis, Marienburg 26

 

Zondag 10 april  15.30 uur   Lezing Marieke Oprel, Afrekenen met de vijand

 

Op 20 oktober 1944 verklaarde de Nederlandse regering in ballingschap in Londen alle Duitsers in het Nederlands koninkrijk tot vijandelijk onderdanen. Direct na de bevrijding nam de overheid al de bezittingen van deze Nederlandse Duitsers in beslag, ongeacht hun politieke voorkeur of gedrag tijdens de oorlog. Van Duitsers die al decennialang in Nederland woonden en werkten tot Nederlanders die door een huwelijk automatisch de Duitse nationaliteit hadden gekregen, allen kregen te maken met de gevolgen van deze anti-Duitse maatregelen. Zelfs Joden die uit Duitsland waren gevlucht, werden behandeld als vijandelijk onderdaan.

Veel Duitse Nederlanders probeerden een ‘ontvijandingsverklaring’ te krijgen, en zo hun bezit terug te krijgen. Dat was niet makkelijk: ze moesten aantonen dat ze zich als ‘goede Nederlander’ gedragen hadden in de oorlog. Maar wat is een ‘goede Nederlander’? Tijdens de lezing buigen we ons over de ingrijpende gevolgen die dit beleid had voor Duitse Nederlanders in Nijmegen en omgeving.

 

Marieke Oprel (1990) promoveerde in 2020 aan de Vrije Universiteit in Amsterdam op haar onderzoek naar het Nederlandse naoorlogse beleid met betrekking tot Duitse onderdanen. Momenteel is ze werkzaam als universitair docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Afrekenen met de vijand is haar eerste publieksboek.

 

Numagaleden worden van harte uitgenodigd.

 

Inschrijven vereist: via de website van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/agenda/

 

In april verschijnt een dubbelnummer, met fraaie, grote afbeeldingen.

Van de vestingstad Nijmegen is ooit een maquette te zien geweest. Waar die gebleven is, of die überhaupt nog bestaat, niemand die het weet. Wel kennen we de tekeningen die gemaakt zijn voor de bouw van de maquette. Klaas Willem Kiers maakte die in 1751. Peter Altena en Paul Klinkenberg vertellen het verhaal van Kiers, Nijmegen en de maquette.
Een gigantische stenen plaat, ontdekt langs de Coehoornsingel, bracht Kees Brok op het idee welke functie die gehad zou kunnen hebben in het voormalige Fort Kijk in de Pot, waarvan de fundamenten nu nog begraven moeten liggen tussen Graafseweg en Julianapark.
Hans Wegman verwonderde zich over enkele onverklaarbaar brede wegtracés in Heseveld en ontdekte dat die samenhangen met het ontwerp voor een tunnel onder de Graafseweg. Een nooit gebouwde tunnel.
De Canon van Nijmegen is aan een herziening toe. Huub Vilé en Melchior de Grood laten zien welke nieuwe accenten daarbij gelegd worden.