Infocentrum WO2Gld, Steigerzaal, Lindenberg, Ridderstraat 27 van 14.00-16.30 uur

Na de bevrijding de draad weer oppakken naar het gewone leven blijkt niet eenvoudig. Het is een tijd van veel vreugde en veel verdriet, van chaos, verlies, hoop en vertrouwen op een betere toekomst tussen het oorlogspuin. Snel terug naar normaal is de wens, maar is dat ook mogelijk voor de mensen die druppelsgewijs vanuit het ingestorte Derde Rijk terugkeren naar huis: de weinige Joden uit de kampen, verzetsmensen, krijgsgevangenen, dwangarbeiders van de Arbeitseinsatz? Daarnaast de duizenden burger-evacués in de regio, die op de valreep bij de bevrijding op drift raakten? Hoe worden zij bij thuiskomst ontvangen? Wat staat hen te wachten? De smaak van de bevrijding blijkt niet alleen zoet, maar is ook bitter.

Op twee lezingenmiddagen schetsen deskundigen de ‘herstart’ van de samenleving in onze regio kort na de bevrijding vanuit het perspectief van deze teruggekeerden. Ook de afrekening met het nationaalsocialisme en collaborateurs, herstelbetalingen en Wiedergutmachung, evenals de eerste Duits-Nederlandse contacten worden geschetst. De sprekers komen met nieuw onderzoek en nieuwe inzichten. Ook de ontwikkelingen dichtbij, aan de Duitse kant van de grens worden verkend. Er is reflectie op het vluchtelingenbestaan van vandaag. Een flankerende expositie in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis brengt de verschillende groepen ‘thuiskomers’ in beeld.

Organisatie: Stedelijk 4 en 5 Mei Comité Nijmegen, Numaga, Klevischer Verein i.s.m. Vrijheidsmuseum

21 juni Infocentrum WO2 Nijmegen, in de Lindenberg 14.00-16.30 uur

Programma Terugkeer 1945 – 21 juni – Infocentrum WO2

Inloop vanaf 13.30 uur: Steigerzaal, Lindenberg, Ridderstraat 27

14.00 Opening Maarten de Wit, voorzitter Stichting Stedelijk 4 en 5 mei Comité Nijmegen

14.10 Filmbeelden terugkeer o.a. Deken Teulings

14.20 Terug naar huis, maar hoe? Terughaalacties uit de Duitse kampen, mei-juli 1945 Henk Termeer, historicus

Zeker 450.000 Nederlanders overleven de Duitse kampen, maar zitten op 5 mei 1945 nog vast in het net verslagen Nazi-Duitsland. Waarom moesten die politieke gevangenen, krijgsgevangenen en dwangarbeiders zolang wachten op hun repatriëring? Velen zijn pas eind mei of zelfs pas in juni en juli door particulieren vanuit grensstad Nijmegen teruggehaald voordat ze naar hun woonplaatsen kunnen terugkeren.

14.40 Elkaar weer ontmoeten. Hernieuwde grenscontacten na 1945 Jan Brauer, historicus

De oorlog had diepe wonden geslagen in de open grenssamenleving waar de Nederlandse en Duitse buren elkaar zo goed kenden. Na mei 1945 moet eerst het eigen leed worden verwerkt en worden afgerekend, gezuiverd en puin geruimd. Schoorvoetend zoekt men elkaar weer op om praktische grenskwesties op te lossen. Een schets van de alledaagse problemen in de grensregio, de eerste toenaderingspogingen en de geleidelijke normalisering van het lokale grensverkeer.

PAUZE

15.20 Rückkehr zur Normalität und zur Demokratie – Het Duitse perspectief Katrin Bürgel, stadsarchivaris Kleef

In het voor 80% verwoeste Kleef staat de geëvacueerde burgerbevolking bij hun terugkeer voor enorme problemen. Hoe wordt het dagelijks leven georganiseerd? Een nieuwe bestuursstructuur is nodig voor de wederopbouw. Welke kansen biedt dit voor de democratie? Veel inspanningen zijn nodig om te (over)leven tussen de puinhopen, maar ook om onder de geallieerde bezettingsmacht terugkeer naar democratie mogelijk te maken.

(NB Lezing in het Duits met NL-toelichting)

15.40 Slotgesprek – Vluchten en terugkeer, vroeger en nu.
Observaties, reflecties van de Nijmeegse schrijver, dichter Qader Shafiq, directeur Bureau Wijland en pedagoog, musicus Thomas Ruffmann, voorzitter Haus der Begegnung in Kleef.

Muzikale afsluiting door violist Thomas Ruffmann

Entree is vrij, om zeker te zijn van een zitplaats is reserveren gewenst, via website Vrijheidsmuseum: https://vrijheidsmuseum.nl/

Op 21 mei aanstaande verzorgt Pieter Roelofs de eerste Gelre-lezing, met als titel Het Rijksmuseum: Museum van Gelderland. Pieter Roelofs is Hoofd beeldende kunst van het Rijksmuseum. De lezing wordt georganiseerd door de Vereniging Gelre, in samenwerking met Numaga, de historische vereniging van Nijmegen.

Plaats: Theater Het Badhuis, Daalseweg 262 in Nijmegen

Tijd: 20.00 uur, inloop vanaf 19.45 uur

Toegang gratis, aanmelden via info@vereniginggelre.nl

De Vereniging Gelre, opgericht in 1897, is er voor iedereen met interesse in de historie van Gelderland. Gelre organiseert symposia, lezingen en excursies en publiceert de Bijdragen en Mededelingen Gelre (Jaarboek Gelre).

Numaga is de historische vereniging van Nijmegen en omgeving. Met ca 750 leden is Numaga een toonaangevende cultuurhistorische organisatie binnen de Nijmeegse samenleving door onder andere onderzoek te stimuleren, publicaties te verzorgen en activiteiten voor leden en voor een breed publiek te organiseren.

Vereniging Gelre nodigt Numagaleden uit voor de eerste Gelrelezing. Deze vindt plaats in Theater het Badhuis, na de ALV van Gelre. Er is plaats voor 55 Numagaleden.

Gelre-lezing door Pieter Roelofs

Pieter Roelofs verzorgt op woensdag  21 mei de Gelrelezing, met als titel “Het Rijksmuseum: Museum van Gelderland”. 

In de eerste jaarlijkse Gelre-lezing betoogt Pieter Roelofs dat het Rijksmuseum ook het museum van Gelderland is. Aan de hand van verschillende voorwerpen laat hij zien op welke uiteenlopende en soms verrassende wijzen onze provincie in het nationaal museum is vertegenwoordigd. Maar Roelofs, verantwoordelijk voor de kunstcollectie van het Rijksmuseum, is ook zelfkritisch. Hij ziet kansen voor de toekomst om in het Rijksmuseum eminente momenten uit de Gelderse kunst- en geschiedenis, die tot dusver onderbelicht zijn gebleven, podium te bieden. Daarbij benadrukt hij het belang van een besef van plaats en een gevoel voor ongelijkheid in tijd bij de beoordeling van kwaliteit en relevantie.

Pieter Roelofs, geboren in Druten, opgegroeid in het Land van Maas en Waal en woonachtig in Nijmegen, is sinds 2023 hoofd beeldende kunst van het Rijksmuseum. Eerder was hij hier werkzaam als conservator 17de-eeuwse Nederlandse schilderkunst (2006-2018) en hoofd schilder- en beeldhouwkunst (2018-2023). In 2005 was hij als conservator verantwoordelijk voor de tentoonstelling over de Nijmeegse gebroeders Van Lymborch in Museum Het Valkhof.
Roelofs publiceerde over uiteenlopende onderwerpen, maakte diverse tentoonstellingen, waaronder Johan Maelwael (2017) en Vermeer (2023), en droeg bij aan tv-programma’s als Project Rembrandt, De Nieuwe Vermeer en De Gezonken Meesters.

• Plaats: Theater Het Badhuis, Daalseweg 262 in Nijmegen
• Tijd: 20.00 uur, inloop vanaf 19.45 uur
• Toegang gratis, aanmelden via ledenadministratie@numaga.nl
  wie het eerst komt, het eerst maalt

n.b. bent u slecht ter been? reserveer dan een plaats op de eerste rij via ledenadministratie@numaga.nl

De lezing wordt georganiseerd door de Vereniging Gelre, in samenwerking met Numaga, de historische vereniging van Nijmegen.
De Vereniging Gelre, opgericht in 1897, is er voor iedereen met interesse in de historie van Gelderland. Gelre organiseert symposia, lezingen en excursies en publiceert de Bijdragen en Mededelingen Gelre (Jaarboek Gelre).